Wymagania współczesnego rynku
Rosnący w Europie popyt na owoce borówki stwarza okazję dla polskich producentów do odegrania kluczowej roli w zaspokajaniu wzrastających potrzeb konsumpcyjnych. Oprócz dominującego odbiorcy polskich borówek jakim jest Wlk. Brytania, pojawiają się nowe atrakcyjne możliwości zbytu tych owoców – do najszybciej rosnących europejskich rynków należą Skandynawia, Niemcy i Rosja.
Podobnie jak ma to miejsce we wszystkich „borówkowych” regionach świata, przed polskimi plantatorami stoją też wyzwania, z którymi trzeba się efektywnie zmierzyć, dla zapewnienia długoterminowego rozwoju. Problemy to między innymi mroźne zimy i wiosenne przymrozki. Te czynniki mają ogromny wpływ na rozwój plantacji borówki, a przede wszystkim zaburzać stabilność plonowania i podaży owoców. Liczba odmian, które mogą być uprawiane w trudnych warunkach klimatycznych, jest niestety ograniczona.
W ciągu ostatnich 20 lat producenci potwierdzili, przydatność wybranych odmian w trudniejszych warunkach klimatycznych i przy tym regularnie plonują. Wśród najbardziej mrozoodpornych odmian borówki amerykańskiej należy wymienić ’Bluecrop’ i ’Elliott’.
Wraz z rozwojem branży borówkowej światowy popyt na owoce borówki stale rośnie, jednakże zmieniają się także oczekiwania konsumentów i wymagania jakościowe. Zmieniają się również warunki ekonomiczne związane z uprawą borówki. Producenci uzyskują coraz lepsze jakościowo owoce, wyższe plony, dążąc do wzrostu wydajności z hektara.
W ostatnich dwóch dekadach wprowadzono do uprawy nowe odmiany borówki amerykańskiej: ’Draper’, ’Liberty’, ’Aurora’. Wyhodowane na Uniwersytecie Stanu Michigan. 'Draper’ stał się symbolem twardości owoców, 'Liberty’ smakuje doskonale i rośnie silnie. 'Aurora’ stała się wiodącą odmianą wśród borówek, o późnym okresie dojrzewania owoców. Pojawienie się wymienionych odmian, choć nie są one pozbawione wad, zwiększyło oczekiwania zarówno w zakresie jakości owoców oraz uprawy.
Dopasowane do naszego klimatu
Obecnie prowadzonych jest kilkanaście programów hodowlanych, które już zaowocowały albo zaowocują w najbliższych latach debiutami nowych odmianami. Ze względu na to, że wspomniane programy są chronione prawem autorskim, informacje o nowych odmianach oraz ich dostępność są bardzo ograniczone.
Opisane poniżej odmiany są opatentowane i chronione prawami hodowcy (z ang. Plant Breeder Rights). Wymagają one największej liczby godzin spoczynku zimowego i są najbardziej odporne na mróz spośród odmian wprowadzanych w ostatnich latach. Nie mniej jednak żadna z nich nie była dotychczas testowana ani uprawiania na większą skalę w polskim klimacie.
’Huron’
Perspektywy uprawy tej odmiany w chłodniejszych rejonach przedstawiają się obiecująco. Ta północna odmiana borówki wysokiej wymaga dużej liczby spoczynku zimowego. Owoce są średniej wielkości do dużych, jasnoniebieskie, jędrne, o zbilansowanym słodkim smaku. Jagody dojrzewają nieco później niż u odmiany ‘Duke’ i mają lepszy smak. Wydaje się, iż ‘Huron’ jest również bardziej plenną odmianą. Może znaleźć wiele zastosowań zarówno na rynku owoców świeżych, czy do przetwórstwa. ‘Huron’ może być polecany plantatorom, którzy nie są w stanie uprawiać odmiany ‘Duke’ ze względu na straty powodowane przez skutki przezimowania.
’Clockwork’
Odmiana pochodzi z prywatnego programu hodowlanego firmy Fall Creek. Podobnie jak w przypadku ‘Huron’, jest to również odmiana północna, nadająca się do uprawy w rejonach o duże liczbie godzin spoczynku zimowego. Większość jagód dojrzewa w tym samym terminie, w środkowej części sezonu. Owoce charakteryzują się wysoką zawartością cukru i intensywnym, aromatycznym smakiem. Smak świeżych owoców jest znakomity, ale zachowują one również aromat i konsystencję po zamrożeniu, dzięki czemu odmiana ma duży potencjał w zakresie szybkiego mrożenia i przetwórstwa. Wzniesiony, wąski pokrój krzewów sprawia, że może być ona przydatna do zbioru maszynowego.
’Cargo’
Jest to odmiana północna najlepiej przystosowana do uprawy w rejonach z długą porą spoczynku zimowego. Owoce dojrzewają późno, są jasnoniebieskie, jędrne i soczyste. Odmiana jest niezwykle plenna, wydaje się bardzo obiecująca zarówno pod kątem rynku owoców świeżych, jak i przetwórstwa. Jest dobrze przystosowana do zbioru mechanicznego, dzięki wąskiej koronie, wzniesionemu pokrojowi krzewów i łatwo oddzielającym się od szypułek owocom. Badania prowadzone w firmie Fall Creek potwierdzają, że owoce tej odmiany zachowują smak i jędrność nawet przy dłuższym przechowywaniu ora są dobrze przystosowane do mrożenia.
’Last Call’
Odmiana owocuje w podobnym terminie, jak ‘Aurora’ i ‘Elliott’ i stanowi dla nich interesującą alternatywę dla odmian o późnym okresie owocowania. Jasne, jędrne jagody mają klasyczny, aromatyczny smak. Dobrze nadają się na rynek świeżych owoców. Wstępne testy konsumenckie wykazały, że wiele osób wysoko ocenia smak i jędrność owoców tej plennej odmiany, która owocuje w końcowym okresie sezonu borówkowego, charakteryzującym się wysokimi cenami. Ze względu na pochodzenie od odpornych na mróz odmian, ‘Last Call’ prawdopodobnie będzie dobrze przystosowana do uprawy w klimacie kontynentalnym.
’MegasBlue®’
Borówka ’MegasBlue®’ to odmiana o średnim okresie owocowania – zbliżonym do odmiany 'Bluecrop’, ale o bardziej skoncentrowanym zbiorze. Owocowanie zaczyna się w 3. tygodniu lipca. Jagody od średnich do dużych; dobrze znoszą transport. Dużym autem tej odmiany jest możliwość zbioru kombajnowego oraz wysokie plonowanie (20 – 25 t/ha).
’Titanium®’
Borówka ’Titanium®’ to nowa odmiana o średnio-wczesnym terminie dojrzewania owoców (owocuje tydzień przed odmianą 'Draper’. Zbiory już od pierwszego tygodnia lipca. Owocowanie trwa 3-4 tygodnie (50% jagód owocuje do 20 lipca). Jagody są duże (1,7 – 2 cm), jasnoniebieskie oraz zachowują jędrność po zbiorczą (dobrze znoszą transport i przechowywanie). Polecane do mrożenia i przetwórstwa.
Podsumowanie
Ze względu na coraz wyższe wymagania stawiane przez rynek, zwłaszcza dominujące rynku europejskim wygórowane oczekiwania jakościowe, plantatorzy są zmuszeni do innowacyjnego myślenia i sadzenia najlepszych spośród dostępnych odmian. W ciągu najbliższych lat zadebiutuje na rynku wiele odmian potencjalnie nadających się do uprawy w zimniejszych regionach, przy czym żaden z programów hodowlanych nie będzie miało monopolu na najlepsze odmiany. Obiecujące premiery będą z pewnością pochodziły od wielu hodowców. To dobra wiadomość dla polskich plantatorów, którzy w ciągu najbliższych lat uzyskają dostęp do nowych, bardzo plennych i łatwiejszych w uprawie, odpornych na mróz odmian.
Pamiętajmy aby przed podjęciem decyzji o nasadzeniach na skalę towarową, plantatorzy powinni przeprowadzić odpowiednie próby. Zachowanie się odmian jest bardzo zróżnicowane, w zależności od sposobu uprawy, warunków geograficznych i klimatycznych, a nawet położenia konkretnej plantacji.
W szkółce Akademia Roślin możesz kupić sadzonki borówki amerykańskiej w atrakcyjnych cenach.