Poznaj sposoby rozmnażania świdośliwy. Dowiedz się czym się różnią, która z nich jest najbardziej efektywna, i jak wpływa na termin owocowania oraz rozwój krzewu.
Świdośliwa olcholistna, podobnie jak wszystkie krzewy owocowe, może być rozmnażana zarówno wegetatywnie, czyli z wykorzystaniem wegetatywnych części rośliny, jak i generatywnie, czyli przy pomocy nasion. Rozmnażanie wegetatywne świdośliwy olcholistnej okazuje się dużo trudniejsze niż np. rozmnażanie porzeczek (czarnej i czerwonej). Pod tym względem jest porównywalna do rozmnażania aronii czy borówki wysokiej (amerykańskiej). Jednakże rozmnażanie wegetatywne pozwala uzyskać wartościowy materiał szkółkarski — jednolity pod względem cech genotypowych, a wyglądem i wartością produkcyjną nieodbiegający od roślin matecznych, z których pobrano fragmenty roślin do rozmnażania. Należy też podkreślić, że rośliny uzyskane na drodze rozmnażania wegetatywnego wcześniej rozpoczynają owocowanie niż te, otrzymane w wyniku rozmnażania przez nasiona, a owoce na wszystkich krzewach mają identyczny wygląd.
Wegetatywnymi metodami rozmnażania świdośliwy olcholistnej są: podział roślin, odrosty korzeniowe, sadzonki pędowe i korzeniowe, rozmnażanie w kulturach tkankowych (in vitro) oraz szczepienie i okulizacja (oczkowanie). Nie każdy z tych sposobów jest wydajny i opłacany. Problemem może być też słaby rozwój systemu korzeniowego otrzymanych sadzonek, co z kolei może stać się przyczyną ich słabego przyjmowania się lub zamierania roślin po ich posadzeniu na plantacji. Niezależnie od sposobu wegetatywnego rozmnażania odmiany różnią się pod względem zdolności do wytwarzania dobrze ukorzenionych sadzonek. Z reguły odmiany, których rośliny rosną silnie, łatwiej jest rozmnażać wegetatywnie niż te, których rośliny rosną słabo.
Podział roślin
Jest najmniej efektywnym sposobem wegetatywnego rozmnażania świdośliwy. Tę metodę można stosować w uprawie amatorskiej, zwłaszcza gdy dysponujemy małą liczbą wartościowych krzewów, które chcemy szybko rozmnożyć. Wówczas roślinę wykopuje się z bryłą ziemi i dzieli na kilka części tak, aby każda z nich miała kilka korzeni i przynajmniej jeden pęd. Przy rozmnażaniu w ten sposób z jednej rozrośniętej rośliny (karpy) można uzyskać kilka mniejszych roślin nadających się do posadzenia w nowym miejscu. Po posadzeniu rośliny należy dobrze podlać i przyciąć na 2-3 pąki nad ziemią, aby mogły się przyjąć oraz szybko i dobrze rozkrzewić. Przy dobrej pielęgnacji już w pierwszym roku takie rośliny mogą wytworzyć po kilka pędów o wysokości 0,5-0,7 m, na których zawiążą pąki kwiatowe, a w następnym roku pierwsze owoce.
Odrosty korzeniowe
Rozmnażanie za pomocą odrostów korzeniowych jest również formą dzielenia rośliny, która jednak pozwala na uzyskanie większej liczby sadzonek niż zwykły podział karpy rośliny matecznej. Rośliny świdośliwy olcholistnej mają zdolność do wytwarzania pędów podziemnych (rozłogów). Pędy te pod ziemią mogą uzyskiwać znaczną długość w poziomie, zanim skierują się nad powierzchnię gleby. Tak więc mogą one wyrastać w bezpośredniej bliskości rośliny matecznej lub być od niej trochę oddalone. Po pewnym czasie owe pędy wytwarzają własny system korzeniowy. W ten sposób roślina mateczna świdośliwy olcholistnej się rozrasta, wytwarza wiele dodatkowych pędów bocznych, przez co zwiększa swój potencjał produkcyjny. Pędy można jednak oddzielać od roślin matecznych i w ten sposób pozyskiwać ukorzenione sadzonki. Nie jest to bardzo wydajny sposób rozmnażania świdośliwy, ale przy dobrej pielęgnacji roślin matecznych, oraz ich uprawie w żyznej i wilgotnej glebie z dobrze rozrośniętych karp roślin matecznych, można pozyskać dużo więcej sadzonek niż przy podziale karpy matecznej. Ponadto w tym przypadku roślina mateczna pozostaje na swoim miejscu i może normalnie owocować. Odbierane odrosty korzeniowe powinny mieć tak obfity system korzeniowy, jak to tylko możliwe i nie może on ulec przesuszeniu przed posadzeniem roślin. Przesuszenie systemu korzeniowego powoduje, że wiele sadzonek może zamierać po ich posadzeniu na miejscu stałym. Po posadzeniu sadzonki powinny być przycięte. Według badań kanadyjskich odrosty najlepiej pobierać wczesną wiosną lub późną jesienią, gdy rośliny znajdują się w stanie spoczynku zimowego. Sadzonki uzyskane jako odrosty wiernie powtarzają cechy roślin matecznych, z których zostały pobrane.
W kanadyjskiej literaturze można jednak znaleźć informacje, że sadzonki z odrostów po posadzeniu na plantacji mogą się różnie zachowywać. Niektóre przyjmują się szybko i bardzo dobrze rosną, inne zaś co prawda się przyjmują, ale energiczny wzrost podejmują dopiero po roku, a nawet po dwóch latach. Nie jest to więc najlepszy materiał szkółkarski do zakładania dużych plantacji towarowych z uwagi na zróżnicowany wzrost roślin w pierwszych latach po posadzeniu.
Odkłady poziome
Zwane także odkładami płaskimi, są to niezdrewniałe, jednoroczne lub tegoroczne pędy roślin matecznych, które wiosną, około połowy maja, przygina się poziomo i przymocowuje do ziemi, wykorzystując w tym celu specjalne szpilki (kulki). Z tak przygiętych pędów roślin matecznych (z ich pąków) wyrastają pionowe pędy, a u ich podstawy tworzą się korzenie przybyszowe. Tworzeniu się korzeni przybyszowych sprzyja etiolowanie nasadowej części pędów pionowych, co osiąga się przez 2-3-krotne obsypywanie wyrastających z nich pędów, najlepiej mieszaniną ziemi i trocin. Do podsypywania można też użyć substratu torfowego.
Pierwsze obsypywanie wyrastających pionowo pędów wykonuje się, gdy osiągną one wysokość 15-20 cm, drugie 20—25 cm, a trzecie — 25—30 cm. lm wcześniej rozpoczniemy obsypywanie pędów, tym lepiej się one ukorzenią. Niezbędnym warunkiem dobrego wzrostu młodych pędów wyrastających z tych odkładów jest regularne nawadnianie
Sadzonki
Sadzonki są kawałkami pędów lub rozgałęzień bocznych pędów, a także korzeni, których wyrastają nowe korzenie (korzenie przybyszowe). Sadzonki pobierane z młodych roślin ukorzeniają się dużo łatwiej niż sadzonki z roślin starszych. Części rośliny wytwarzające już kwiaty i owoce nie nadają się do pobierania sadzonek do ukorzeniania. Sadzonki nie powinny być pobierane, jeżeli rośliny narażone są na stres spowodowany suszą czy wysokimi lub niskimi temperaturami. Wszystkie sadzonki powinny mieć co najmniej 3 międzywęźla. Najlepsze sadzonki znajdują się u podstawy krzewu (przy pniu lub pędzie) albo są bocznym odgałęzieniu (poziomo wyrastają). Szybko rosnące pionowe pędy z długimi międzywęźlami (oraz młode bardzo uwodnione pędy) nie nadają się do pozyskiwania sadzonek zielnych, ponieważ z takich sadzonek otrzymuje się słabo rozgałęziające się rośliny. Sadzonkę powinno się ścinać tuż pod węzłem liściowym lub pąkiem. Sadzonki do ukorzeniania powinny być umieszczone w taki sposób, aby co najmniej dwa węzły liściowe znajdowały się poniżej powierzchni podłoża. Po posadzeniu sadzonki należy dobrze podlać oraz zabezpieczyć przed nadmiernym słońcem za pomocą cieniówek.
Sadzonki zielne
Sadzonki zielne otrzymuje się z wierzchotkowych części wyrastających wiosną młodych pędów. Te ścina się z roślin matecznych zazwyczaj na przełomie maja i czerwca, czyli w trakcie ich intensywnego wzrostu. Wierzchołkową część pędu należy usunąć, ponieważ ten fragment ma bardzo uwodnione i delikatne tkanki. Optymalna długość sadzonki zielnej to 10—15 cm. Z tej części sadzonki, która zostanie umieszczona w podłożu, usuwa się liście. Pozostawia się zazwyczaj jedynie dwa wierzchołkowe, ale skraca się je o połowę, aby zmniejszyć transpirację i utratę wody przez sadzonkę, która jeszcze nie ma korzeni. Tak przygotowane sadzonki zanurza się w ukorzeniaczu (preparat zawierający związki hormonalne stymulujące wytwarzanie korzeni przybyszowych) i sadzi w podłożu w celu ukorzenienia. Podłoże do ukorzeniania sadzonek powinno być przepuszczalne i sterylne. Najlepiej nadaje się do tego perlit albo mieszanka perlitu z substratem torfowym lub z piaskiem, sporządzona w stosunku 1:1. Zastosowanie systemu umożliwiającego regularne zraszanie (zamgławianie) zapobiega utracie wody przez tkanki sadzonek, a to sprzyja szybszemu i lepszemu ukorzenianiu. Częstotliwość zraszania powinna być taka, aby zapobiec przesuszeniu podłoża oraz zasychaniu liści i ich opadaniu z sadzonek. Sprawą kluczową w rozmnażaniu świdośliwy przez sadzonki zielne jest temperatura. Świdośliwa jest rośliną, która w warunkach naturalnych dobrze rośnie i owocuje w chłodniejszej strefie klimatu umiarkowanego, jest więc biologicznie dobrze przystosowana do niezbyt wysokich temperatur (15—250C). Po ukorzenieniu można rozpocząć proces hartowania sadzonek, polegający na zmniejszeniu częstotliwości zraszania lub umieszczeniu roślin, po ich przesadzeniu do doniczek, na okres kilku tygodniu w zacienionym miejscu. Modyfikacją typowych sadzonek zielnych, będących fragmentem górnej części młodego pędu, mogą być sadzonki zielne z piętką. Są one pozyskiwane nie poprzez cięcie młodego pędu, ale poprzez odrywanie młodych pędów wyrastających z pędu ubiegłorocznego. Wyniki wstępnego doświadczenia nad ukorzenianiem takich sadzonek, przeprowadzonego w Instytucie Ogrodnictwa, wskazują, że przy zapewnieniu optymalnych warunków ukorzenia się wysoki odsetek sadzonek z piętką (nawet powyżej 80%). Trzeba jednak dodać, że zawarte w literaturze kanadyjskiej informacje dotyczące rozmnażania świdośliwy olcholistnej jednoznacznie wskazują, iż roślina ta trudno mnoży się przez sadzonki. Potwierdzają to wyniki naszych wstępnych doświadczeń. Nasze obserwacje pokazują też, że na proces ukorzeniania sadzonek zielnych duży wpływ ma temperatura otoczenia, w której te sadzonki są ukorzeniane. Nie może ona być zbyt wysoka. Przy temperaturze oscylującej w granicach 250C większość sadzonek ukorzenianych w perlicie, zwłaszcza te z piętką, zachowywała zielone liście i wytwarzała korzenie. W wyższych temperaturach nie wytwarzały korzeni, liście żółkły i opadały, a same sadzonki zamierały. Zatem w przypadku braku możliwości zapewnienia temperatury umiarkowanej w czasie ukorzeniania sadzonek należy się liczyć z małą liczbą roślin uzyskanych tą metodą.
Sadzonki półzdrewniałe i zdrewniałe
Według fachowej literatury kanadyjskiej najlepiej ukorzeniają się sadzonki półzdrewniałe, pobrane ze środkowej części rosnącego pędu, które są już lekko zdrewniałe (półzdrewniałe). Jednakże przeprowadzone w Zakładzie Hodowli Roślin Sadowniczych Instytułu Ogrodnictwa próby rozmnożenia świdośliwy za pomocą takich sadzonek zakończyły się całkowitym niepowodzeniem, nawet przy zastosowanym zamgławianiu. Być może wyniki tego doświadczenia byłyby chociaż częściowo pozytywne, gdybyśmy mieli możliwość utrzymywania w szklarni reżimu temperaturowego na poziomie około 25 C. Niestety, takiej możliwości nie mieliśmy i w gorące dni temperatura powietrza w czasie przeprowadzania tego doświadczenia znacznie przekraczała poziom 30C. Niepowodzeniem zakończyły się również nasze próby ukorzeniania sadzonek zdrewniałych, ze zdrewniałych pędów pobieranych w czasie spoczynku roślin. Jest to zgodne z doniesieniami badaczy kanadyjskich, którzy już wcześniej stwierdzili, że zdrewniałe sadzonki świdośliwy ukorzeniają się bardzo trudno, nawet przy zastosowaniu specjalnych ukorzeniaczy oraz zamgławiania i podgrzewania podłoża. Ich zdaniem rozmnażanie świdośliwy olchoistnej poprzez sadzonki półzdrewniałe i zdrewniałe jest metodą nieefektywną i całkowicie nieopłacalną.
Sadzonki z etiolowanych pędów
W literaturze kanadyjskiej można znaleźć informację, że sadzonki świdośliwy olcholistnej można uzyskiwać także z etiolowanych pędów. Są to takie pędy, które wyrastają z rośliny matecznej bez udziału światła (w ciemności) lub przy bardzo ograniczonym dostępie światła. Liście na takich pędach mają barwę żółtą lub prawie białą, a pędy są słabo wykształcone, rachityczne i tylko lekko zdrewniałe. Mają one jednak ważną zaletę, pobrane z nich sadzonki bowiem łatwo się ukorzeniają. Aby uzyskać dostateczną liczbę takich pędów, karpy roślin matecznych muszą być dobrze rozrośnięte, co najmniej 3-letnie. Wczesną wiosną, przed rozpoczęciem wegetacji, krzewy rośliny matecznej przycina się do poziomu ziemi, aby zmusić roślinę mateczną do wytwarzania wielu odrostów, podobnie jak w przypadku produkcji podkładek wegetatywnych jabłoni. Nad tak przyciętymi roślinami montuje się niski tunel z czarnej folii. Aby zapewnić wentylację tunelu, można zamontować wychodzący na zewnątrz przewód z folii. Zwykle po 4—6 tygodniach wyrastające z rośliny matecznej wyetiolowane pędy uzyskują wysokość 12—18 cm, dostateczną do zrobienia z nich sadzonek. Gdy wyrastające pędy uzyskają już taką wysokość, należy lekko uchylić folię od strony północnej i tak pozostawić tunel przez około 6 dni.
Ograniczony dostęp światła do roślin powoduje, że wyetiolowane pędy powoli przyjmują lekko zieloną barwę. Ścina się je, żeby pozyskać sadzonki o długości 12—18 cm. Dolną część sadzonek zanurza się w roztworze ukorzeniacza (IBA), o stężeniu od 3 000 do 10 000 ppm (części na milion), a następnie sadzi do pojemników wypełnionych mieszaniną substratu torfowego oraz perlitu i ustawia w niskim namiocie foliowym z przezroczystej folii, wyposażonym w automatyczny system zamgławiania.
Można także zamontować system mikrozraszaczy. Częstotliwość zraszania w czasie ukorzeniania sadzonek powinna być taka, aby względna wilgotność powietrza pod namiotem zbliżała się do 100%. Do dobrego ukorzenienia się sadzonki potrzebują 4—6 tygodni. Konieczne jest przewietrzanie tunelu, a temperatura wewnątrz w żadnym razie nie powinna przekraczać 30C.
W końcu sierpnia lub na początku września, gdy system korzeniowy sadzonek jest już dobrze wykształcony, można je wysadzać na stałe miejsce. Powinny one być umiarkowanie podlewane (nawadniane), co sprzyja ich dobremu przyjęciu. Przy ewentualnym mechanicznym niszczeniu chwastów należy unikać uszkadzania systemu korzeniowego i pędów przez zastosowane narzędzia współpracujące z ciągnikiem.
Sadzonki korzeniowe
Sadzonki te są kawałkami korzeni, które powinny mieć średnicę 1—1,5 cm i długość 5—10 cm. Korzenie pobiera się z karpy rośliny matecznej późną jesienią lub wczesną wiosną. Według literatury kanadyjskiej, jeżeli fragmenty korzeni pobiera się jesienią, to najpierw powinny one być umieszczone w chłodni na okres dwóch miesięcy, w temperaturze powietrza +40C. Po tym czasie sadzonki umieszcza się w torebkach foliowych wypełnionych wilgotnym substratem torfowym i tak zapakowane przechowuje w ciemności przez okres 3 tygodni w temperaturze 21 oc. Takie traktowanie sadzonek sprzyja wyrastaniu korzeni w ciągu 2—4 tygodni. Po upływie tego czasu sadzonki mogą być posadzone w szkółce w przygotowanych rowkach w ziemi i umieszczone około 5 cm pod powierzchnią gleby. Częste, ale krótkotrwałe podlewanie i zacieniowanie sprzyja dobremu ukorzenianiu sadzonek. Tak zaszkółkowane przez jeden rok i dobrze ukorzenione sadzonki można wykorzystać do założenia plantacji.
Szczepienie (oczkowanie, okulizacja)
Szczepienie polega na połączeniu dwu komponentów rośliny w taki sposób, że po zrośnięciu się stanowić one będą jedną roślinę. Tymi komponentami są podkładka i zraz (kawałek pędu) lub pojedynczy pąk (oczko) ze zraza pobranego z rośliny, którą chcemy rozmnożyć. W przypadku świdośliwy stosujemy oczkowanie (okulizację), co jest formą szczepienia.
Z naszczepionego oczka rozwijają się nowy pęd, liście i owoce, podczas gdy podkładka to dolna część pędu ze znajdującym się pod ziemią systemem korzeniowym. Przy oczkowaniu wykorzystuje się tylko pojedyncze oczko z małym fragmentem kory (tzw. tarczka okulizacyjna).
Podkładki do szczepienia pozyskuje się w różny sposób, tj. z nasion, ukorzenionych sadzonek bądź odrostów. Mogą to być specjalnie wyselekcjonowane genotypy o znanej sile wzrostu, wysokiej mrozoodporności, odporności na choroby i szkodniki itp. Najczęściej podkładki produkuje się poprzez wysiew nasion, chociaż zasadniczą wadą takich podkładek jest ich genetyczna różnorodność, co przekłada się na zróżnicowany wzrost naszczepionych odmian. Jednakże ich produkcjajest dużo tańsza i szybsza niż np. rozmnażanie wegetatywne ustalonych genotypów.
W przeszłości w Kanadzie na znaczną skalę, oczkowanie było łatwą i opłacalną metodą rozmnażania odmian świdośliwy olcholistnej. Obecnie sposób ten wykorzystuje się już rzadko i tylko wtedy, gdy pojawia się problem z mszycą (bawełnicą) żerującą na wiązach, a atakującą także system korzeniowy wielu genotypów świdośliwy olcholistnej. Metodę rozmnażania przez szczepienie można stosować w amatorskiej uprawie świdośliwy olcholistnej, gdy np. chcemy uzyskać krzewy w formie piennej, jak chociażby pienny agrest. Zgodnie z kanadyjskimi zaleceniami najlepszą podkładką dla świdośliwy jest irga ostrolistna (Cotoneaster acufifolia). Rośliny tego gatunku są wytrzymałe na mróz, łatwo osiągalne, fizjologicznie całkowicie zgodne ze świdośliwą i dobrze znoszą przesadzanie. Mogą być używane także inne podkładki, takie jak jarzębina (Sorbus aucuparia), głóg (Crataegus oxyacantha) czy inne stosowane w uprawie jabłoni. Podkładki te wykazują jednak pewną niezgodność fizjologiczną z naszczepioną świdośliwą olcholistną, co może odbijać się negatywnie na wzroście i owocowaniu roślin.
Tarczka okulizacyjna może być zakładana na podkładkę metodą „okulizacja w literę T” (ang. shield budding) lub metodą „okulizacja oczkiem na przystawkę” (ang. chip budding). Okulizowanie można wykonywać w długim przedziale czasowym, kiedy tylko są dostępne podkładki i zrazy (oczka) świdośliwy. Pierwszą metodę okulizacji wykonuje się wówczas, gdy podkładki mają „miazgę”, tzn. gdy kora daje się odchylić od pędu, aby dało się wsunąć tarczkę okulizacyjną. Okulizacja „oczkiem na przystawkę” może być przeprowadzana w dłuższym, nawet od kwietnia do września, nawet jeżeli kora nie oddziela się od pędu lub jeżeli podkładka jest zbyt cienka.
Żeby uzyskać dobre rezultaty rozmnażania przez oczkowanie, należy przestrzegać pewnych zasad. Używane podkładki i zrazy muszą być dobrze wykształcone i zdrowe. Zrazy do pozyskiwania oczek muszą mieć zdrowe wegetatywne pąki, nie mogą to być pąki kwiatowe (pąki wegetatywne są węższe i bardziej ostre). Pąki muszą znajdować się w stanie spoczynku. Zrazy do oczkowania powinny pochodzić z pędów wyrosłych w poprzednim roku, można je pobierać także z pędów tegorocznych, ale z ich zdrewniałej dolnej części. Podkładki można wyprodukować z nasion, wówczas są lepsze niż te otrzymywane na drodze ukorzeniania sadzonek. Zarówno zraz, z którego pobiera się oczka do oczkowania, jak i podkładka muszą być czyste w miejscu wykonywania nacięcia. Oczka na podkładce powinno się zakładać na wysokości 10—15 cm nad ziemią, najlepiej od strony północnej, co chroni je przed nadmiarem słońca i szybkim wysychaniem. Tarczka okulizacyjna i nacięcie na podkładce powinny mieć podobną wielkość, co umożliwi dobry kontakt tkanek obu komponentów i ich szybkie zrastanie. Łatwo to uzyskać wówczas, gdy podkładka i zraz, z którego pobiera się oczka, są podobnej grubości. Tarczki do pędu mocuje się, obwiązując je gumowymi lub foliowymi paskami, taśmą teflonową czy rafią. Mocowania należy zdjąć po około 25—30 dniach, gdy widać, że pąki są zielone, a miejsce łączenia komponentów już się zrosło. Pędy wyrastające z podkładki zawsze powinno się przycinać w miarę ich wyrastania, zarówno tuż po przyjęciu się oczek, jak i po posadzeniu zaszczepionych roślin na stałym miejscu.
Mikrorozmnażanie (rozmnażanie w kulturach in vitro)
Metody rozmnażania wegetatywnego z wykorzystaniem kultury in vitro stosowane są powszechnie w przypadku wielu roślin o ważnym znaczeniu gospodarczym.
Wśród nich 90% stanowią gatunki ozdobne. Ostatnio odnotowuje się stały wzrost liczby produkowanych sadzonek in vitro innych ważnych gospodarczo roślin: sadowniczych, leśnych, energetycznych, przyprawowych oraz ziemniaków. Obecnie na świecie metodą in vitro produkuje się około 900 mln sztuk roślin, najwięcej w lndiach i Stanach Zjednoczonych. Na rynku europejskim najważniejszym producentem takich sadzonek jest Holandia, a następnie Polska z produkcją około 70 mln sztuk sadzonek oraz Francja i Niemcy.
Rozmnażanie roślin sadowniczych w kulturach in vitro znajduje praktyczne zastosowanie od kilkunastu lat. Techniki te dają możliwość uzyskania w krótkim czasie dużej liczby nowych roślin, sprawdzonych pod względem zdrowotności i tożsamości genetycznej, przydatnych do zakładania zarówno mateczników, jak i plantacji produkcyjnych. Tą metodą na szeroką skalę rozmnaża się: podkładki dla jabłoni, wiśni i czereśni, malinę, jeżynę, truskawkę, borówkę wysoką, winorośl, aronię oraz inne mniej znane gatunki roślin sadowniczych, do których należy również świdośliwa. Spośród możliwych sposobów rozmnażania wegetatywnego tego gatunku metoda kultur in vitro wydaje się najbardziej efektywna, pozwalająca w najbliższym czasie dostarczyć wystarczającą ilość poszukiwanego przez sadowników materiału do zakładania plantacji produkcyjnych. W ostatnich dwóch latach w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach dopracowano i zoptymalizowano metodę mikrorozmnażania świdośliwy olcholistnej w celu umożliwienia masowej produkcji.
Roślinne kultury in vitro to metoda rozmnażania i utrzymywania organów roślinnych na pożywce o określonych właściwościach fizycznych i chemicznych, w sztucznych i sterylnych warunkach. Świdośliwa jest rozmnażana metodą kultury pąków bocznych, w której esplantatami pierwotnymi, potrzebnymi do zainicjowania kultury in vitro, są wierzchołki pędów i pąki kątowe. Rozmnażanie poprzez pąki boczne powoduje tworzenie się wieloroślinek powstałych na skutek rozkrzewiania, co gwarantuje dużą stabilność genetyczną otrzymywanych sadzonek. Na cały proces mikrorozmnażania składają się cztery etapy: zakładanie i stabilizacja kultur, namnażanie pędów, ukorzenianie pędów i aklimatyzacja roślin do warunków panujących w szklarni.
Nasiona
Służą one do generatywnego rozmnażania świdośliwy. W soczystym miąższu owocu świdośliwy olcholistnej znajduje się kilka małych nasion. Wraz z dojrzewaniem owoców nasiona stają się twarde i suche. Dojrzałe nasiona to forma przetrwalnikowa rośliny, mogą one kiełkować i wydać rośliny potomne. Jednakże nie wszystkie nasiona są dobrze wykształcone, dlatego nie wszystkie są żywotne. Okrywa nasienna jest twarda i mało przepuszczalna. Ponadto nasiona świdośliwy olcholistnej pozostają w stanie spoczynku zarodka. To powoduje, że do przełamania spoczynku konieczna jest chłodna stratyfikacja. Badania przeprowadzone w Kanadzie wykazały, że zdolność kiełkowania nasion w obrębie gatunków świdośliwy jest różna, zależy od genotypu i zawiera się w granicach od 7% do 67%. Świdośliwa olcholistna jest samopylna, więc spora część roślin otrzymana z siewu nasion w dużej mierze zachowuje cechy roślin matecznych, jednakże aż około połowa populacji siewek odbiega pod względem siły wzrostu i pokroju roślin oraz plonowania i jakości owoców od genotypu, z którego pobrano nasiona. Dlatego do zakładania plantacji produkcyjnych i upraw amatorskich należy używać wyłącznie sadzonek, które otrzymano na drodze rozmnażania wegetatywnego. Tylko takie sadzonki gwarantują pełne zachowanie cech roślin matecznych.
Rozmnażanie świdośliwy olcholistnej przez nasiona stosuje się w hodowli twórczej, której celem jest uzyskiwanie nowych odmian. W tym celu krzyżuje się wybrane formy (genotypy) rodzicielskie, w wyniku czego uzyskujemy owoce z kontroIowanych zapyleń. Z owoców wydobywa się nasiona i poddaje się je stratyfikacji, żeby dobrze kiełkowały. Polega ona na zmieszaniu nasion z wilgotnym, sterylnym, płukanym piaskiem w stosunku 3 części piasku : 1 część nasion, wsypaniu tej mieszaniny do torebki foliowej i umieszczeniu jej na okres od kilku tygodni do 3—4 miesięcy w lodówce w temperaturze 1—4C. Wyrastanie pierwszych korzeni zarodkowych ze stratyfikowanych nasion wskazuje, że nasiona przeszły okres spoczynku i można je wysiewać. Wysiewa się je do pojemnika zawierającego mieszankę piasku i substratu torfowego w proporcji 1 : 1 i ustawia na parapecie w szklarni przy zastosowaniu doświetlania, pozwalającego utrzymać 16—godz. dzień. Temperatura w ciągu dnia powinna być utrzymywana na poziomie 21—24C, a nocą — 10—12C. Siewki w fazie dwóch dobrze rozwiniętych liścieni pikuje się do małych doniczek (7 x 7 x 9 cm), o pojemności około 440 cm3, wypełnionych mieszaniną substratu torfowego i ziemi kompostowej (w proporcji 1 : 1) i ustawia na parapecie szklarni lub w tunelu foliowym. Przy zapewnieniu dobrych warunków wzrostu i rozwoju siewki po 2,5—3 miesiącach uzyskują wysokość około 30—40 cm i mogą być wysadzone do gruntu w kwaterze selekcyjnej. Siewki stanowią bardzo zróżnicowaną populację roślin świdośliwy olcholistnej. W kolejnych 4—5 latach prowadzi się szczegółową ocenę wszystkich siewek pod względem określonych cech i selekcjonuje się wartościowe pojedynki, łączące w sobie najbardziej pozytywne cechy obu form rodzicielskich.
Pojedynki te są rozmnażane (klonowane) z zastosowaniem metod rozmnażania wegetatywnego. Najwartościowsze klony hodowlane poddaje się dalszej ocenie pod względem wartości produkcyjnej (gospodarczej) w doświadczeniach odmianowo-porównawczych przez kolejne 3—4 lata. Końcowy rezultat tych 10—12 lat prac hodowlanych to uzyskanie nowych odmian świdośliwy olcholistnej.
W szkółce Akademia Roślin możesz kupić sadzonki świdośliwy w atrakcyjnych cenach. Prowadzimy sprzedaż wysyłkową.